اصفهان _بهمن راعی؛ جلسه شورای عالی انرژی استان اصفهان با محوریت اعطای نخستین «پلاک گواهی انطباق انرژی ساختمان» در کشور، با حضور معاون اقتصادی استاندار اصفهان، رئیس و اعضای شورای انرژی استان و مدیران ارشد سازمان نظام مهندسی ساختمان، برگزار شد. این نشست، علاوه بر بررسی آخرین اقدامات اجرایی و نظارتی در حوزه انرژی ساختمان، بر سیاستگذاریهای کلان برای بهینهسازی مصرف انرژی در استان متمرکز بود و اهمیت توسعه زیرساختهای انرژی پایدار و شفاف در حوزه صنعتی و ساختمانی را برجسته کرد.
کوروش خسروی، معاون اقتصادی استاندار اصفهان، در این جلسه با تأکید بر اهمیت مشارکت فعال اعضای شورای انرژی، شورا را منظمترین و پرکارترین کارگروه تخصصی استان توصیف کرد و گفت: «جلسات شورا بهصورت مستمر و منظم برگزار شده و همه مصوبات و برنامهها با جدیت پیگیری میشوند. نکته مهم آن است که شورا باید تمرکز خود را بر چند پروژه شاخص و ملی حفظ کند، پروژههایی که مستقیماً به کاهش مصرف انرژی و حفاظت از محیطزیست منجر میشوند.»
وی با اشاره به اهمیت آغاز اجرای این برنامهها از نقطهای مشخص، تأکید کرد که اصفهان میتواند بهعنوان استان پیشرو، نخستین استان در اجرای چنین پروژههایی باشد.
خسروی «رویتپذیری مصرف انرژی» را یکی از اولویتهای اصلی شورا عنوان کرد و یادآور شد: «شرکتهای توزیع برق از سال گذشته شناسایی واحدهای صنعتی را آغاز کرده و این فرایند اکنون با طراحی یک نرمافزار کاربردی روی تلفن همراه واحدهای صنعتی عملیاتی شده است. این سامانه امکان مشاهده لحظهای میزان مصرف و دریافت هشدار در صورت عبور از حد مجاز را فراهم میکند.»
خسروی این اقدام را یک تحول بزرگ در مدیریت انرژی دانست و خاطرنشان کرد: در سال گذشته، چنین امکانی تنها در حد یک رؤیا بود، اما امروز به مرحله اجرا رسیده است. در برخی شهرکهای صنعتی تا ۴۰ درصد واحدها این اپلیکیشن را نصب کردهاند و شرکت شهرکهای صنعتی موظف شده تا پایان سال، همه شبکههای صنعتی استان را به این سامانه مجهز کند. زیرساختها بهگونهای طراحی شده که از اردیبهشت سال آینده، با تغییر شرایط تأمین برق، کمترین آسیب به واحدهای صنعتی وارد شود.
معاون اقتصادی استاندار به ظرفیت تولید گازوئیل در شهرکهای صنعتی اشاره کرد و گفت: برخی واحدهای پالایشی کوچک بخش خصوصی قادر به تولید حدود ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل در ماه هستند. هرچند این رقم در مقایسه با پالایشگاههای بزرگ اندک است، اما میتواند بخش قابل توجهی از نیاز صنایع را تأمین کند و در تابستان آینده نقش مهمی در مدیریت مصرف برق و سوخت ژنراتورها ایفا نماید.
وی همچنین بهرهگیری از ظرفیت بورس انرژی را یکی دیگر از محورهای اصلی شورای انرژی معرفی کرد و افزود: با همکاری مدیران بورس انرژی و پیگیری شرکت گاز استان، صرفهجویی انرژی و عرضه آن در بازار بورس انرژی بهعنوان یک پروژه شاخص دنبال میشود. این اقدام هم به کاهش مصرف کمک میکند و هم به توسعه اقتصاد انرژی در استان میانجامد.
خسروی در پایان تأکید کرد: شورای انرژی باید پروژههای اولویتدار و بزرگ را بهصورت مستمر پیگیری کند و با بازخوردهای دورهای و دریافت گزارشهای دقیق، دستاوردهای ملموس این اقدامات در سبد و سفره انرژی استان نمایان شود.
گام مؤثر در انرژی، دستاوردی ماندگار است
علی محجوب، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان، نیز با اشاره به آغاز دوره جدید فعالیت سازمان از اسفندماه ۱۴۰۳، اقدامات این نهاد در حوزه انرژی را تشریح کرد. وی گفت: «پس از استقرار تیم مدیریتی جدید، کمیسیون انرژی با حضور دکتر طاهری و بهرهگیری از کارشناسان متخصص تشکیل شد تا موضوع انرژی به یک اولویت کلان سازمان تبدیل شود. اگر در این دوره بتوانیم گامهای مؤثری در حوزه انرژی برداریم، این اقدام بهتنهایی یک دستاورد بزرگ و ماندگار خواهد بود.»
محجوب محور اقدامات سازمان را در چند بخش اصلی برشمرد. نخست، آموزش و ترویج مباحث مرتبط با انرژی برای مهندسان طراح و ناظر بود که بهصورت مستمر دنبال میشود. دوم، تکمیل جزئیات نقشهها، بهویژه در پوسته خارجی ساختمانها مطابق با الزامات مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، بهگونهای که طراحان بتوانند آنها را بهطور کامل رعایت کنند. وی افزود: هشدارها و تذکرات لازم به مهندسان طراح و ناظر بهصورت مداوم ارائه میشود تا رعایت دقیق مبحث نوزده تضمین گردد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان، اجرای طرح مجری ذیصلاح را یکی از گامهای اساسی دانست و تأکید کرد: بدون حضور مجری صاحب صلاحیت، اجرای صحیح مبحث ۱۹ ممکن نیست. صدور شناسنامه فنی ملکی نیز وابسته به حضور مجری ذیصلاح است و پروژههای گروه «دال» بدون معرفی مجری اجازه شروع عملیات نخواهند داشت. این روند با هماهنگی دستگاههای اجرایی شکل گرفته و پیشبینی میشود طی یک سال آینده به سایر گروههای ساختمانی نیز تعمیم یابد.
وی به اقدامات نظارتی سازمان نیز اشاره کرد و گفت: هیئتهای تخصصی بازدیدهای هفتگی از پروژههای در حال ساخت انجام میدهند و گزارش اشکالات به مالکان و دستگاههای مسئول ارسال میشود. همچنین سفیران انرژی سازمان از طریق ۳۱ دفتر نمایندگی در شهرستانها وضعیت مصرف انرژی ساختمانها را رصد کرده و گزارشهای لازم را ارائه میکنند.
محجوب در مورد اعطای نخستین پلاکهای انطباق رده انرژی بیان کرد: هدف ما گسترش این طرح و نهادینهسازی رعایت استانداردهای انرژی در ساختمانهاست تا استان اصفهان بهعنوان الگو در کشور مطرح شود. بسیاری از استانها و رؤسای سازمانهای نظام مهندسی کشور پیگیر نتایج این اقدامات هستند تا در صورت موفقیت، آن را در استان خود اجرا کنند.
وی همچنین از آمادهسازی دو طرح بزرگ میاندستگاهی در حوزه انرژی خبر داد که با محوریت خسروی و همراهی استانداری در مراحل نهایی قرار دارد و بهزودی با حضور استاندار رونمایی خواهد شد.
محجوب در پایان بر ضرورت توجه به ساختمانهای موجود تأکید کرد و گفت: استفاده از ظرفیتهای مبحث ۲۲ و تدوین شیوهنامههای اجرایی، زمینه ورود جدی به ساختمانهای موجود و رعایت مبحث نوزده را فراهم میکند.
اجرای مبحث ۱۹، مصرف انرژی را بهطور ملموس کاهش میدهد
احمد رضا طاهری اصل، رئیس کمیسیون انرژی نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان نیز در این جلسه با تشریح مبانی ارزیابی ساختمانهای سبز، تأکید کرد: هر مفهومی تا زمانی که قابل اندازهگیری نباشد، امکان کنترل و مدیریت نخواهد داشت و این اصل همواره در حوزه ساختمان و انرژی صادق بوده است.
وی افزود: در سالهای گذشته، کنترل مصرف انرژی در ساختمانها بهدلیل نبود نظام دقیق اندازهگیری بهدرستی انجام نمیشد، در حالی که در سطح جهانی، سیستمهای متعددی برای ارزیابی عملکرد انرژی ساختمانها وجود دارد.
وی با اشاره به نظامهای بینالمللی ارزیابی ساختمان، گفت: سیستمهایی مانند LEED، DGNB و سایر مدلهای جهانی سالهاست که در این حوزه فعال هستند و در ایران نیز نظام «سرو سبز» طراحی شده که یک گام فراتر از مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان بوده و علاوه بر انرژی، ملاحظات محیطزیستی را بهصورت جامع پوشش میدهد.
به گفته دکتر طاهری، هدفگذاری بعدی نظام مهندسی، اعطای گواهی سرو سبز به ساختمانهاست تا سازندگان با برداشتن گامی بلندتر، بهعنوان سازندگان سبز در کشور شناخته شوند.
وی با اشاره به مصوبات قانونی افزود: ارزیابیهایی که امروز منجر به اعطای پلاک انطباق انرژی میشود، مبتنی بر مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و مصوبه هیئت دولت در سال ۱۴۰۰ است. در این مصوبه، ضوابط صرفهجویی انرژی در ساختمانها تصویب و مقرر شد صدور پایانکار ساختمانهای جدیدالاحداث از ابتدای سال ۱۴۰۲ منوط به رعایت مبحث ۱۹ باشد و رده انرژی ساختمان در گواهی پایانکار ثبت شود. همچنین پیشبینی شده بود که پلاک گواهی انطباق انرژی به این ساختمانها اعطا شود.
دکتر طاهری ادامه داد: دستورالعمل اجرایی این مصوبه پس از سه سال، در مهرماه سال گذشته ابلاغ شد و بر اساس آن، مهندسان طراح موظف شدند رده انرژی ساختمان را مطابق الزامات مبحث ۱۹ تعیین کنند، مهندسان ناظر مکلف به نظارت دقیق بر اجرای طراحی شدند و مراجع صدور پروانه نیز موظف شدند رده انرژی تأییدشده را در گواهی پایانکار درج کرده و پلاک انطباق انرژی را ضمیمه کنند. با وجود این، این فرایند در کشور بهطور کامل اجرایی نشده بود و استان اصفهان امسال بهعنوان نخستین استان، اجرای عملی این طرح را آغاز کرده است.
وی با بیان اینکه مسئولیت هماهنگی و تأمین فرایند پلاک انطباق انرژی بر عهده سازمان نظام مهندسی ساختمان بوده است، گفت: تهیه و نصب پلاک توسط سازنده انجام میشود و نگهداری آن نیز بر عهده مالک یا مدیر ساختمان خواهد بود. این پلاک شامل اطلاعاتی نظیر شماره پرونده شهرسازی، کد نوسازی، پلاک ثبتی، مساحت زیربنا، تعداد طبقات و سایر مشخصات فنی است و به یک QR Code مجهز شده که به وزارت راه و شهرسازی متصل بوده و اطلاعات آن در سامانه ملی پایش انرژی کشور ثبت میشود. ردهبندی انرژی این پلاکها معادل ردههای D، C، B و A در ویرایش پنجم نظامهای ارزیابی است.
دکتر طاهری با اشاره به فرایند ارزیابی ساختمانها تصریح کرد: ارزیابیها در سه حوزه اصلی معماری، فناوری و منابع تولید انرژی انجام شده است. در بخش معماری، هندسه و فرم ساختمان، پوسته و جدارهها مورد بررسی قرار گرفته و در بخش فناوری، تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ارزیابی شده است. همچنین استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه انرژی خورشیدی، یکی از شاخصهای مهم ارزیابی بوده است.
وی افزود: مطابق مبحث ۱۹، ساختمانهایی با بیش از ۹ طبقه یا زیربنای بالای ۳ هزار مترمربع ملزم به انجام شبیهسازی انرژی هستند و برخی پروژهها در حال حاضر در مرحله شبیهسازی قرار دارند تا بر اساس نتایج آن تصمیمگیری نهایی انجام شود. همچنین رعایت مقاومت حرارتی جدارهها، بازده تجهیزات مکانیکی، عملکرد چیلرها، دیگهای چگالشی، سیستمهای روشنایی کممصرف، استفاده از اینورترها و عایقکاری کامل موتورخانهها از جمله شاخصهای ارزیابی بوده است.
دکتر طاهری در ادامه به نتایج ارزیابیها اشاره کرد و گفت: در فراخوان اولیه، هفت ساختمان برای دریافت پلاک انطباق انرژی معرفی شدند که پس از بررسیهای تخصصی، چهار ساختمان واجد شرایط تشخیص داده شدند و سه پروژه دیگر همچنان در حال بررسی و شبیهسازی هستند. ساختمانهای منتخب شامل مجتمع مسکونی «پریانو»، پروژه مسکونی «رزلند ۳»، مجتمع مسکونی لاکچری در خیابان آبشار سوم و مجتمع مسکونی «زیگوارت» در مهرآباد است که هر یک با بهرهگیری از پوستههای عایق، پنجرههای چندجداره ترمالبریک، تأسیسات با راندمان بالا، سیستمهای هوشمند پایش و استفاده از انرژی خورشیدی، استانداردهای بالای بهرهوری انرژی را محقق کردهاند.
وی همچنین از ارزیابی ۳ پروژه دیگر خبر داد و گفت: مجموعه آرد پلاس، پروژه ساختمانی شهید کشوری، مجتمع پارسیان در حال ارزیابی هستند که در صورت تکمیل فرایند، در دورههای بعدی معرفی خواهند شد.
طاهری در پایان با ارائه یک نمونه عینی از اثرگذاری رعایت مبحث ۱۹ خاطرنشان کرد: یک واحد مسکونی ۲۰۰ متری که بهطور کامل مطابق مبحث ۱۹ساخته شده، در اوج مصرف زمستان تنها ۳۱۵ مترمکعب گاز مصرف کرده است؛ رقمی که با مصرف یک واحد ۵۰ تا ۶۰ متری فاقد استانداردهای انرژی برابری میکند و بهروشنی نشاندهنده اهمیت اجرای دقیق مقررات ملی ساختمان در حوزه انرژی است.
مدیریت مصرف انرژی نباید صرفاً دستوری باشد؛ صنایع و مردم باید در کاهش مصرف نقش فعال داشته باشند
امید شریفی، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان، نیز رویکرد جامع و برنامهمحور استان در مدیریت مصرف انرژی را تشریح کرد و گفت: در سهماهه نخست فصل تابستان، بهجای منتظر ماندن برای بروز بحران، برنامهریزی هفتگی و فصلی جایگزین شد. سناریوهای مختلف مدیریت مصرف بازطراحی شد تا پیک مصرف بهصورت کنترلشده عبور کند.
وی افزود: این برنامهها متناسب با شرایط خاص استان، از جمله بحرانهای طبیعی مانند سیلاب، بازتعریف شد و مدیریت مصرف برق و گاز بهصورت هماهنگ دنبال شد تا فشار به بخش صنعت به حداقل برسد. هدف ما این بود که مدیریت مصرف صرفاً دستوری نباشد، بلکه واحدهای صنعتی و مردم بهصورت فعال در فرایند کاهش مصرف مشارکت داشته باشند.
شریفی با اشاره به پروژههای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر گفت: پروژههای فناورانه با مشارکت شهرداریها، بخش خصوصی و سرمایهگذاران به اجرا رسیده و پیشرفت آنها بهطور مستمر رصد میشود تا از توقف برنامهها جلوگیری شود. برخی طرحهای گازی ملی نیز به مرحله اجرا رسیده و تا ۵۰ درصد اهداف پیشبینیشده تحقق یافته است.
وی ادامه داد: در بخش صنعت، مدلهای جدید مدیریت انرژی با همکاری واحدهای صنعتی و دانشگاهها، از جمله در فولادشهر، به اجرا درآمده و نقش مؤثری در کنترل مصرف و پایداری شبکه انرژی ایفا میکند. همچنین حوادث سال گذشته خطوط انتقال گاز، نیازمند مدیریت بحران فوری بود که با همت مجموعه دستگاهها، افت فشار گاز در برخی مناطق کنترل شد و به شهر اصفهان تسری پیدا نکرد.
شریفی در پایان با قدردانی از همکاری صنایع بزرگ استان، بهویژه فولاد مبارکه، تأکید کرد: اصفهان در مقاطع حساس، نقش خود را در پایداری شبکه انرژی کشور ایفا کرده و این همراهی نشان داد که با برنامهریزی، همدلی و مشارکت همه بخشها، میتوان حتی در شرایط سخت، مدیریت مؤثر انرژی را محقق کرد.