شروع خشک شدن دریاچه ارومیه به اواسط دهه ۷۰ برمی‌گردد، به‌گفته معاون اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی «از سال ۱۳۷۶ همزمان با یک دوره خشکسالی کاهش سطح تراز دریاچه ارومیه اتفاق افتاد، تراز دریاچه که آن روزها حدوداً ۱۲۷۷ متر از سطح آبهای آزاد بود کم کم شروع به کاهش کرد.»
اگرچه در همان سال‌ها اقداماتی برای کنترل خشک شدن دریاچه صورت گرفت اما شاید به‌طور جدی، پروژه احیای دریاچه ارومیه به اوایل دهه نود برگردد. همزمان با شروع کار دولت یازدهم، حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت در اولین جلسه هیئت دولت سند ستاد احیای دریاچه ارومیه را امضا کرد تا شاید بیم‌ها تبدیل به امید شود.
به‌گفته‌ی مصطفی مصطفی‌زاده، کارشناس واحد برنامه‌ریزی دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، نقشه‌ی راه احیا با ۲۷ راهکار ذیل ۶ سرفصل قرار گرفت؛ مسیری که با طی شدن آن قرار شد دریاچه بعد از مرحله تثبیت به مرحله احیا برسد.
مصطفی‌زاده درباره نقشه راه ستاد احیا به خبرآنلاین می‌گوید: «در احیای دریاچه ارومیه یک نقشه راه وجود دارد که سه دوره را مشخص می‌کند، دوره اول مربوط به دوره تثبیت است، به این معنا که بتوانیم در یک بازه زمانی وضعیت دریاچه را نسبت به شروع طرحِ نجات تثبیت کنیم، چراکه گفته می‌شد اگر دریاچه همان روند سابق از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۲ را ادامه می‌داد چیزی از آن باقی نمی‌ماند، در آن سال‌ها تقریباً به‌طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر کاهش تراز دریاچه ارومیه را در هر سال شاهد بودیم.»
او ادامه می‌دهد: «در فاز دوم بحث احیا مطرح بود، یعنی اقدامت سازه‌ای و فیزیکی برای یک مدیریت پایدار در بخش منابع آب، لذا در این مرحله اقدامت سخت‌افزاری مورد توجه قرار گرفت، مانند تصفیه خانه شهر تبریز و ارومیه و خط انتقال پساب از این تصفیه خانه به سمت دریاچه، و پروژه انتقال آب از سد کانی‌سیب به دریاچه که این پروژه‌ها پیشرفت ۹۵ درصدی دارند.»
به‌گفته کارشناس واحد برنامه‌ریزی ستاد احیا، در فاز سوم اقدامات نرم‌افزاری از قبیل، ترویج آموزش کشاورزی به کشاورزان، طرح جامع زراعت و باغبانی، طرح جامع کشت گیاهان دارویی در حوضه دریاچه مورد توجه قرار گرفت.
اما حالا باید پرسید با گذشت بیش از ۸ سال از شروع به کار ستاد احیا دریاچه ارومیه، این ستاد چه دستاوردی دارد؟ شاید بهترین روش، مراجعه به تراز آب دریاچه در سال‌های گذشته و البته سال‌های بعد از شروع عملیات احیا باشد. نمودار زیر به‌خوبی نشان می‌دهد، روند نزولی تراز آب دریاچه همزمان با شروع به‌کار عمالیات احیا کند شده و طی سال‌های بعد تقریباً تثبیت شده است.
آن‌طورکه به‌نظر می‌رسد پروژه‌ی احیای دریاچه ارومیه فعلا توانسته این دریاچه را در وضعیت سال ۱۳۹۳ یعنی شروع عملیات احیا نگه دارد، وضعیتی که البته کاملا شکننده است، حجت جباری، سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره وضعیت کنونی دریاچه به خبرآنلاین می‌گوید: «امروز در دریاچه حدوداً ۳.۱۸ میلیارد متر مکعب آب وجود دارد، که در یک عرصه‌ی ۲۵۰۰ کیلومتر مربعی پخش شده است، یعنی چیزی حدود ۱.۱ متر عمق متوسط دریاچه ارومیه است، به عبارتی آب زیادی وجود ندارد، در سال آبی ۱۴۰۰ – ۱۴۰۱ سطح تراز دریاچه ارومیه دیگر بیشتر از ۱۲۷۰.۷۹ متر (۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱) نمی‌شود، از طرفی، از این به بعد با آغاز تبخیر آب تراز دریاچه شروع به کاهش می‌کند، من پیش‌بینی می‌کنم احتمالاً سطح تراز در اواخر تابستان امسال به ۱۲۷۰.۲ برسد، بنابراین با این وضعیت بخش بزرگی از دریاچه خشک خواهد شد.»