به گزارش پایگاه خبری تماشاگران امروز/موسیقی افغانستان در سبک‌ها و شیوه‌های گوناگون، هنرمندانی را پرورش داده که برخی از آنها به خاطر سبک، شهرت بسیاری را در خارج از افغانستان دارند. اما این کشور با وجود میراث غنی هنری، درگیر خشونت‌های داخلی، جنگ و ... بوده است که مانع توسعه‌ی هنر شده است، این امر زمینه را برای مهاجرت هنرمندان فراهم کرده است. به منظور بررسی وضعیت موسیقی در افغانستان قبل و بعد از طالبان با عارف جعفری گفت‌وگو کردیم.

عارف جعفری، نوازنده، شاعر، آهنگساز افغانستانی اظهار داشت: پیش از طالبان یکسری مدارس موسیقی در افغانستان خصوصا در کابل راه‌اندازی شده بود که اساتیدی از افغانستان و از کشورهای اروپایی و آمریکایی موسیقی کلاسیک را تدریس می‌کردند. عده‌ی زیادی هنرجو تربیت شدند که در اروپا و آمریکا و سایر کشورها کنسرت برگزار می‌کردند؛ اما امکان برگزاری کنسرت در افغانستان به خاطر وجود طالبان و عدم امنیت وجود نداشت. در بیشتر شهرها کنسرتی برگزار نمی‌شد، فقط در شهر کابل آن هم محدود برگزار می‌شد.

جعفری گفت: پیش از طالبان مدرسه‌ی موسیقی با عنوان "لیفه‌ی موسیقی" در افغانستان فعالیت می‌کرد که شبیه هنرستان موسیقی ایران بود و در آن موسیقی کلاسیک تدریس می‌شد و اساتیدی از غرب، از کشورهای اروپایی و آمریکایی در آنجا تدریس می‌کردند. استادان افغانستانی هم سازهای افغانستانی، آسیایی یا هندی را آموزش می‌دادند.بعد از روی کار آمدن طالبان، بیشتر هنرمندان سرگردان شدند، آواره شدند و به کشورهایی چون اتریش، پرتغال، ایتالیا، کانادا یا آمریکا مهاجرت کردند.

این شاعر با بیان اینکه موسیقی افغانستان مانند موسیقی ایران، پاپ و سنتی ... دارد، گفت: استادانی از کشورهای اروپایی به افغانستان می‌آمدند و تدریس می‌کردند. استادان موسیقی سنتی در خود افغانستان بودند و آموزش می‌دادند و هنرجو تربیت می‌کردند.

او با بیان اینکه موسیقی پاپ و سازهای غربی قبل از جمهوریت به علت جنگ چندان در افغانستان رایج نشده بود و زیاد مطرح نشده بود، تصریح کرد: بعد از جمهوریت توجه به این مسئله پررنگ شد و عده‌ای به موسیقی پاپ پرداختند که ترکیبی از پاپ و سنتی بود.

این آهنگساز اظهار داشت: موسیقی پاپ نیازمند سازهایی بود که مخصوص افغانستان نبود تا هنرجوها بیاموزند؛ آنهایی که سازهای کلاسیک را می‌نواختند قطعاتی را اجرا می‌کردند که قطعات ماندگار افغانستان و فولکور بود که سینه به سینه به هنرمندان امروز رسید. آنها تمرین می‌کردند و در آمریکا و اروپا اجرا می‌کردند. آنها قطعاتی را که برای غربی‌ها باشد را نمی‌توانستند اجرا کنند. زیرا توان هنرمندان اروپا را نداشتند.

او با اشاره به اینکه بعد از طالبان فعالیت در حوزه‌ی موسیقی کاملا تعطیل شد، گفت: از نگاه طالبان کلاس‌های موسیقی و اجرای موسیقی جرم است؛ اگر کسی اجرای موسیقی داشته باشد یا خواننده و نوازنده باشد، توسط طالبان دستگیر می‌شود و مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد.

این شاعر افغان با تأکید بر اینکه این محدودیت‌ها بر اقتصاد و معیشت هنرمندان تأثیر گذاشته، افزود: این امر منجر به مهاجرت و آواره شدن هنرمندان شد؛ زیرا مجبور بودند معیشت خانواده‌ی خود را تأمین کنند، از این رو به ایران و یا به کشورهای دیگر مهاجرت کردند.

این شاعر با بیان اینکه حدود ۸۰ درصد هنرمندان افغانستان مهاجرت کرده‌اند، گفت: هنرمندان موسیقی که زمینه‌ی چندانی برای فعالیت ندارند، در ایران، پاکستان، اروپا و آمریکا زندگی می‌کنند.

این شاعر افزود: بعد از روی کار آمدن طالبان، هنرمندان خانم افغانستان خانه‌نشین شدند، عده‌ای که تحصیل کرده‌ی لیفه‌ی موسیقی بودند و امکان داشتند توانستند از افغانستان مهاجرت کنند. عده‌ای که ماندند، مخفیانه زندگی می‌کنند که مبادا طالبان بفهمند خواننده هستند و مورد پیگرد و آزار و اذیت قرار گیرند.

او اظهار داشت: در دوره‌های قبل حوزه‌ی ادبیات در مهاجرت بسیار رشد کرد. حتی هنرجویان مختلف موسیقی که در کشورهای مختلف آموزش دیدند و برگشتند، فعالیت خود را از سر گرفتند و آموزش دادند و کار تولید کردند و نوازنده‌های خوبی را هم تربیت کردند. رشد هنر فقط می‌تواند در مهاجرت اتفاق بیفتد و هنرمندان در کشورهایی که مهاجرت کردند می‌توانند هنر را رشد دهند.