به گزارش پایگاه خبری تماشاگران امروز/معضل قاچاق کالا از دیرباز در اقتصاد ایران وجود داشته است؛ به سبب اهمیت این موضوع و تأثیر مخرب قاچاق بر روی تولید، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در تیرماه سال ۱۳۸۱ تشکیل شد اما در نهایت در سال ۱۳۹۲، قانون جامعی در این زمینه به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
انتظار می‌رفت که باگذشت یک دهه از تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شاهد کاهش این پدیده مخرب باشیم، اما در عمل همچنان میزان قاچاق کالا بالا است، حتی شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده که شاهد قاچاق معکوس از ایران به کشورهای دیگر هستیم.
بر اساس اظهارنظر علی مؤیدی، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، یک‌پنجم از حجم تبادلات کشور از طریق قاچاق انجام می‌شود، با یک محاسبه ساده و در نظر گرفتن اینکه طی سال‌های اخیر حجم صادرات و واردات کشور معمولاً در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بوده است، می‌توان دریافت که مجموع قاچاق ورودی و خروجی کشور بیش از ۲۰ میلیارد دلار است، حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا اقتصاد ایران با چنین حجم وسیعی از قاچاق روبه‌رو است؟
حاشیه سود بالا یکی از دلایل قاچاق کالا به کشور
سعید نیرومند معاون مدیرکل مقابله و رصد جریان مالی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پیرامون علت بالابودن قاچاق در کشور در یک برنامه رادیویی گفت: دلیل اصلی وجود قاچاق، حاشیه سود وسوسه‌انگیزی است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.
به گفته این مقام مسئول، سهم قاچاق وارداتی نسبت به قاچاق معکوس بیشتر است، وی ادامه داد: درهرصورت قاچاق معکوس در کشور عدد کمی نیست و سهم آن سالانه حدود ۴ الی ۵ میلیارد دلار است. عمده کالاهایی که به‌صورت قاچاق از کشور خارج می‌شوند، کالاهایی هستند که از دولت یارانه دریافت می‌کنند و این کالاها در کشور ارزان‌تر آن‌سوی مرزها است. به طور مثال سوخت، کودهای شیمیایی و دارو یارانه‌های گزافی توسط دولت برای آنها پرداخت می‌شود.
نیرومند ادامه داد: با افزایش تحریم‌ها و کاهش ارزش پول ملی با قاچاق خروجی بیشتری مواجه شدیم که نمونه بارز آن قاچاق دام بود که در دوره‌ای شدت پیدا کرده بود؛ اما با تمهیداتی این موضوع تحت کنترل قرار گرفت، این در حالی است که قاچاق دام درگذشته به داخل کشور صورت می‌گرفت.
قاچاق سازمان‌یافته یا قاچاق فردی؟
مدیرکل مقابله و رصد جریان مالی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص نحوه قاچاق اظهار داشت: قاچاق دارای نوعی سازماندهی است در واقع خریداری، پشتیبانی و حمل‌ونقل قاعدتاً نمی‌تواند کار یک نفر باشد و بدون هماهنگی با سایر افراد یا فرضاً با سازمان یا دستگاهی امکان‌پذیر نیست.
ممنوعیت واردات و تأثیر آن بر قاچاق
وی در خصوص تأثیر ممنوعیت واردات بر قاچاق گفت: یکی از دلایل قاچاق، ممنوعیت واردات است؛ البته در خصوص کالاهایی که وارداتشان ممنوع نبوده نیز همچنان قاچاق مشاهده می‌شود که این امر به دلیل حاشیه سود بالا است.
این مقام مسئول ادامه داد: در حال حاضر ۱۵۵۲ قلم کالا در گروه‌های کالایی مختلف هستند که وارداتشان ممنوع است؛ اما کل کالاهای ممنوعه این تعداد نیست. تعداد کالاهای ممنوعه در حدود ۲۰۰۰ قلم است که حدود ۶۰۰ قلم تحت شرایطی و مجوزهای خاصی اجازه واردات به آنها داده می‌شود.