در نشست خبری اولین همایش ملی تأمین مالی جمعی که صبح امروز، ۱۵ بهمن ماه، در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برگزار شد، ضمن تشریح جزییات این همایش، ویژگی‌های سکوهای تأمین مالی جمعی برای جذب نقدینگی و ارائه آن به صاحبان کسب و کارها و صنایع، اعلام شد.
در این نشست، دبیر کل سازمان ملی کارآفرینی ایران، با بیان اینکه این سازمان، به موجب قانون بهبود محیط کسب و کار در سال ۹۶ تشکیل شد، گفت: در حال حاضر بازار تأمین مالی جمعی ایران شرایط خاصی دارد و مورد توجه قرار گرفته است. به خصوص آنکه بعد از سال ۹۹، به دلیل شرایط خاص اقتصاد ایران، تشدید تحریم‌ها و سخت گیری بانک مرکزی در اعطای تسهیلات به بخش خصوصی، این روش تأمین مالی جهش قابل توجهی داشت.
امیرمحمد مهراد، افزود: از سال ۹۹ تاکنون بیش از هزار طرح از طریق تأمین مالی جمعی، سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کرده‌اند و تا دی ماه امسال حجم کلی تأمین مالی جمعی در کشور بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان بوده و بیش از ۵۰۰ شرکت از این طریق تأمین مالی خود را انجام داده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: تحریم‌ها و کنترل ترازنامه بانک مرکزی باعث شد معادل بیش از ۸۰ درصد طرحهایی که در ۱۴۰۱ تعریف شد امسال از این طریق تأمین مالی شود. هم‌اکنون، ۳۹ سکوی تأمین مالی امروز در بازار سرمایه مجوز فعالیت دارند و ۳۷ مورد از این سکوها فعال هستند. ۵ سکوی برتر در این حوزه نیز بیش از ۵۷ درصد تأمین مالی جمعی بازار را بر عهده دارند.
مهراد تصریح کرد:میانگین نرخ سود در این سکوها از ۳۰ درصد در ابتدای راه اندازی تأمین مالی جمعی، امروز به حدود ۴۰ درصد رسیده است. همچنین از ابتدا تاکنون استان های تهران، اصفهان و یزد استان های پیشتاز در این زمینه بوده‌اند.
وی با اشاره به برگزاری اولین همایش ملی تأمین مالی جمعی، افزود: در تاریخ ۳۰ بهمن ماه امسال اولین همایش تأمین مالی جمعی در کشور برگزار می‌شود که فرصت مناسبی برای اهالی بازار است.
تأمین مالی چندساعته در کرادفاندینگ‌ها
در این نشست همچنین دبیر علمی اولین همایش ملی تأمین مالی جمعی، اعلام کرد: در بررسی های مجموعه‌هایی مثل بانک‌جهانی، موضوع تأمین مالی به عنوان اولین نیاز شرکت‌ها معرفی شده است. بیش از ۴۰ روش تأمین مالی وجود دارد که به اقتضای نوع و ماهیت پروژه‌ها به کار گرفته می‌شود.
علیرضا دلیری افزود: واقعیت آن است که برخی ظرفیت‌ها به طور کامل وارد عرصه تأمین مالی نشده‌اند. اما بسیاری بحث‌ها همچون کرادفاندینگ، روش‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری و cbc شکل گرفته و در بخش سرمایه‌گذاری کمک کننده بود. اما بخشی که در ابتدا بازار سرمایه را به نگرانی وا داشته بود تأمین مالی جمعی بود.
وی با بیان اینکه در بحث ipoها شرکت‌ها بزرگ اند و دارایی دارند اما در تأمین مالی جمعی نگرانی وجود داشت، گفت: در حال حاضر ارقام جذب سرمایه در روش تأمین مالی جمعی عددهای بالایی شده و نگرانی‌ها کاهش یافته است. این روش، روشی کوتاه و مفید برای تأمین مالی است.
دلیری تصریح کرد: گاهی در کرادفاندینگ حتی در عرض چندساعت تأمین مالی انجام می‌شود که بسیار جذاب است؛ حتی اگر نرخ بالاتری نسبت به بانک داشته باشد. با وجود تعریف سقف مجاز ۴۵ درصدی سود، شاهدیم که سقف‌ها به خوبی پر می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه لازم است حاکمیت این روش تأمین مالی را تبیین و حمایت کند، خاطرنشان کرد: این همایش می‌تواند تأمین مالی جمعی را به خوبی به جامعه معرفی کند. در این روش ۴ حوزه شامل تأمین مالی از طریق بدهی، سهام، خیریه و پاداش وجود دارد. اما در کشور فقط تمرکز بر تأمین مالی بدهی یا همان وام بوده است . لازم است برای حوزه های دیگر نیز تبیین صورت گیرد.
فرصت‌ها و چالش تأمین مالی جمعی
رئیس کمیسیون تأمین مالی کارآفرینی و رئیس اولین همایش ملی تأمین مالی جمعی نیز در این نشست خبری فرصت‌ها و چالش‌های تأمین مالی جمعی را تشریح کرد.
محمد هادی موقعی، با بیان اینکه سازمان ملی کارآفرینی یک تشکل اقتصادی وابسته به اتاق بازرگانی ایران است که در حوزه زیست بوم کارآفرینی و نوآوری کشور فعالیت دارد و انجمن‌ها و تشکل های زیادی عضو آن هستند، افزود: نگاه تشکل های اقتصادی و نگاه اتاق های بازرگانی عمدتا بر بحث تنظیم گری، تسهیل فضای کسب و کار و فعالیت های اقتصادی، متمرکز است.
وی ادامه داد: اگر به این فضا به عنوان یک فضای تأمین مالی جمعی نگاه کنیم، می‌بینیم با یک نظام جدید تأمین مالی مواجه‌ایم که در کنار خود نهادهای با سابقه و صنایع مالی با سابقه را می‌بیند که رقابت و فعالیت در کنار آن‌ها شاید مشکل باشد.
موقعی افزود: زمانی که یک صنعت شکل می‌گیرد، نیازی به مکان یابی و جانمایی در فضای اقتصاد کشور دارد که در سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی مثل پتروشیمی و صنایع فولاد این جانمایی در شکل انجام مطالعات گسترده برای تعیین بهترین مکان به منظور احداث مجتمع ها، انجام می‌شود. مکان یابی و جانمایی در خدمات، صنایع مالی و تأمین مالی هم مصداق دارد. اینکه در کجای اقتصاد ما این نظام تأمین مالی قرار خواهد گرفت، در کدام بازار شکل خواهد گرفت و مکانیزم های اجرایی آن به چه شکل خواهد بود؟ آیا می‌تواند در عین روان سازی تأمین مالی، روشی ضد تورمی هم باشد؟ این‌ها موضوعات مهمی است.
وی تاکید کرد: باید به این سؤال پاسخ داده شود که اگر می‌خواهیم مقررات اضافی را از یک صنعت مثل کرادفاندینگ حذف کنیم آیا این فعالیت‌ها می‌تواند ضدتورمی باشد و به توزیع عادلانه و فراگیر نقدینگی منجر شود. چالش این است که امروزه در کشور ما نقدینگی به دست همه نمی‌رسد.
وی خاطرنشان کرد: تجارب کشورهای موفق مانند هند و بنگلادش این بوده که منابع مالی زیادی به افرادی که می‌خواهند به خوبی از آن در حوزه صنعت و خدمات استفاده کنند، با سیستم های کراد فاندینگ درکنار بانک‌ها و بازارسرمایه از بازار جذب و به صنایع تزریق شده ست. همه این مکانیزم‌ها در پی جذب جریان نقدی از جامعه و توزیع آن است. این فرایند می‌تواند از یک نگاه یعنی از جهت جمع آوری نقدینگی و توزیع آن بین صاحبان کسب و کار، ارزشمند باشد و از جهت دیگر نگرانیهایی از بابت احتمال ایجاد فساد ایجاد کند. وظیفه ما این است که این نگرانی‌ها را برطرف کنیم و این بخش را به عنوان جریان سالم انتقال نقدینگی رقم بزنیم.
نگرانی‌های تأمین مالی جمعی حل شود
رئیس هیئت مدیره انجمن سرمایه‌گذاری خطر پذیر کشور، نیز در این نشست گفت: انجمن سرمایه‌گذاری خطر پذیر متشکل از نهادهایی است که کار تأمین مالی در اکوسیستم دانش‌بنیان و فناوری و نوآوری را انجام می‌دهند.
محمد حسین سجادی نیری، با بیان اینکه، موانع موجود رگولاتوری و یا سایر موانع موجود همچون تعیین نرخ سود و ملاحظاتی همچون ضمانت‌ها و … از مشکلات تأمین مالی جمعی است، افزود:توسعه این ابزار با رویکرد نوین انجام می‌شود. در حال حاضر ابزار تأمین مالی جمعی فقط از نوع بدهی است و سایر حوزه‌ها کاربردی نشده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: این نگرانی وجود دارد که چندی بعد وقتی نهادها رشد کردند، نهاد تنظیم‌گر وارد عمل شود و ایجاد مشکل کند؛ همچون مسائلی که برای صرافی های رمز ارز و … ایجاد شد.
سجادی نیری تصریح کرد: با توجه به این که این روش‌ها به عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی در اکو سیستم در حال طرح است با چالش‌های مختلفی روبه‌رو هستیم که امید است در همایش برای این چالش‌ها چاره‌اندیشی شود.
فلسفه برگزاری همایش ملی تأمین مالی جمعی
در این نشست همچنین، مشاور رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران اعلام کرد: سازمان ملی کارآفرینی ایران، یک فدراسیون تشکل‌های زیست بوم کارآفرینی، فناوری، اقتصاد دیجیتال و دانش بنیان است.
محمدرضا راوند، خاطرنشان کرد: این سازمان، ۲۷ عضو با تنوع و تعدد مناسب از صنایع و کسب و کارها دارد؛ تشکل‌هایی مانند انجمن فین تک، هوش مصنوعی و.. . همچنین ۶ کمیسیون فعال در سازمان وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه اتاق بازرگانی ایران خاستگاه صاحبان صنعت و سرمایه است، تصریح کرد: با این وجود،معتقدیم که احتمالا کمتر از ۲ درصد از صاحبان صنعت با تأمین مالی جمعی آشنا باشند. از سوی دیگر بخش اقتصادی مولد کشور بخش بزرگی است و ما با کمبود نقدینگی و تأمین مالی در حوزه کارآفرینی و سرمایه‌گذاری صنعتی مواجه ایم. فلسفه برگزاری این همایش، آشنایی صاحبان صنعت با این ابزار است.
به گفته راوند، بیش از ۱۹۵ تشکل، صنعت و زنجیره کسب و کار در تمام رسته های اقتصادی و صنعتی در اتاق بازرگانی وجود دارد.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری صنعتی به شدت به آشنایی با مفهوم تأمین مالی جمعی نیاز دارد، خاطرنشان کرد: تأمین مالی جمعی برای گذار از سرمایه‌گذاری سنتی به سرمایه‌گذاری صنعتی است و نیاز به نوآوری در ابزارهای تأمین مالی جمعی داریم.بسیاری از تشکل های اقتصادی از این همایش استقبال کردند و یکی از نقاط قوت آن این است که صاحبان صنعت هم سرمایه پذیر و هم سرمایه‌گذار هستند. بنابراین، این ابزار برای تجاری سازی طرح های دانش بنیان در صنایع می‌تواند بسیار راهبردی باشد.
تناسب ریسک و بازده در کرادفاندینگ
در پایان این نشست، همچنین، میثم دهقانی منش، دبیراولین همایش ملی تأمین مالی جمعی، گفت: حوزه کرادفاندینگ به دلیل اینکه در دنیا هم موفق بوده و ۱۱۴ میلیارد دلار تا ۲۰۲۳ تأمین مالی کرده بود، در ایران هم مورد توجه قرار گرفت. خوشبختانه موفقیت آن‌ها با جمع آوری سرمایه‌های خرد مردم برای پروژه های تولیدی همراه بوده است.
دهقانی منش افزود: تأمین مالی جمعی یک طرح باید بتواند با مشارکت افراد بیشتری انجام شده، ریسک را کاهش داده و سریع انجام شود. در این حوزه بین ۴۰ تا ۴۵ درصد با ضمانت‌های مختلف تأمین مالی انجام می‌شود وتناسب ریسک و بازده همواره وجود دارد.همچنین نرخ نکول نیز همواره کمتر بوده است.
وی با بیان اینکه ابزار تأمین مالی جمعی در کشور ما می‌تواند موفق عمل کند، تصریح کرد: با توجه به شرایط موجود، بخش‌های تخصصی و صنعتی چندان با این ابزار آشنایی ندارند در حالی که مجوزهای لازم را از سازمان بورس دارد. به این نتیجه رسیدیم که بعد از گذشت حدود ۴ سال هنوز محفلی برای معرفی این ابزار تأمین مالی نداشته‌ایم و سعی داریم دبیرخانه‌ای در اتاق ایران برای آن ایجاد کنیم .
دبیر همایش ملی تأمین مالی جمعی گفت: در ۳۰ بهمن ماه، همایش برگزار خواهد شد و از مسئولان مربوطه همچون ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار، مسئولان و مقامات اقتصادی، اتاق بازرگانی و … برای شرکت در آن دعوت به عمل آمده است. در این همایش ۲ پنل تخصصی برگزار خواهد شد که در پنل اول فرصت‌ها و چالش‌های تأمین‌مالی با حضور ۶ عضو مستقیم ذینفع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی افزود: در پنل دوم هم چشم انداز و برنامه های پیش روی تأمین مالی جمعی با مشارکت و حضور افراد متخصص و مسئول در این حوزه، به بحث و بررسی گذاشته خواهد شد.
گفتنی است این همایش در تاریخ ۳۰ بهمن ماه در اتاق بازرگانی ایران برگزار می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند از طریق وب سایت همایش به نشانی www.ncfconf.com و با کد تخفیف cfhamayesh20 برای حضور در همایش ثبت نام کنند.