به گزارش پایگاه خبری تماشاگران نیوز/ روز چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت، رسانه‌ها از طرحی خبر دادند که نام "استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها" را یدک می‌کشد. این طرح توسط گروهی از نمایندگان مجلس ارائه شده که مدعی هستند اجرای آن ایران را به "هاب خرید و فروش آثار باستانی" و "ورود ارز" به کشور تبدیل می‌کند و موجب "درآمدی جدید برای وزارت گردشگری و میراث فرهنگی برای خرید و حفظ آثار باستانی" می‌شود.
ارائه این طرح در حالی است که هیچ کشوری با سابقه تاریخی ایران وجود ندارد که با حراج نوامیس ملی و فرهنگی خود اقدام به ارزآوری کرده باشد.
مفهوم این طرح استعمار و غارت میراث‌فرهنگی است
اما آنچه به عنوان پیشنهاد ازسوی مجلس در طرح استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها ارائه شده به مذاق باستان‌شناسان خوش نیامده است. از آن جمله است نوروز رجبی (رئیس جامعه باستان‌شناسی ایران). وی ضمن محکوم کردن این طرح نمایندگان مجلس، از آن به عنوان اقدامی نابجا یاد کرده است.
نوروز رجبی به ایلنا گفت: این طرح را به دقت مطالعه کردم. طرح اخیر به عنوان یک طرح عادی با امضای ۴۶ نماینده در مجلس شورای اسلامی ثبت شده و طی آن یکی از قوانین دقیق و اصلی مجازات اسلامی که در سال ۱۳۵۸ مصوب شده و خرید و فروش اشیاء عتیقه را در کشور ممنوع می‌کند و برای آن مجازات تعیین کرده، ملغی شده است. البته این تصمیم بسیار نابجا و نادرست است.
او ادامه داد: در این طرح برخلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی است و باتوجه به آنکه در بخشی از آن از تبدیل شدن ایران به هاب منطقه‌ای خرید و فروش آثار باستانی و ورود ارز به کشور یاد شده، متأسفانه از آثار تاریخی و موزه‌ای به عنوان گنج یاد شده که قابل تأمل است. این امر برخلاف تمام کنوانسیون‌های بین‌المللی است. در عرصه بین‌الملل تاکید بر آن است که اشیاء از سرزمین مادری خود دور نشوند. حدود ۱۰ سال پیش بود که مصر به واسطه همین کنوانسیون‌ها بیش از ۱۸ هزار شی‌ء را از آمریکا پس گرفت، آن وقت ما در مجلس طرحی را ارائه می‌دهیم که گویا در زمان قاجار هستیم و آگاهی اجتماعی به اندازه‌ای کم است که آثار باستانی را به عنوان گنج به راحتی خرید و فروش کنیم.
رجبی خاطرنشان کرد: باعث تأسف است که در این طرح ذکر شده، کسی که متخصص تاریخ طب، تاریخ ادیان و… می‌تواند با دو هفته آموزش کاوش، اشیاء عتیقه را دربیاورد. این طرح به ویرانی میراث‌فرهنگی ایران می‌انجامد. مفهوم این طرح استعمار و غارت میراث‌فرهنگی است. اینکه چگونه در مجلس شورای اسلامی، آدم‌هایی با چنین اندیشه‌ای برای تاریخ و میراث فرهنگی کشور تصمیم‌گیری می‌کنند و چنین طرحی را مطرح می‌کنند، جای شگفتی دارد.
این باستان‌شناس خاطرنشان کرد: بر اساس شناختی که از امضاکنندگان طرح دارم، می‌گویم این طرح توسط کسانی که امضاء شده، نوشته نشده بلکه دستان افراد دیگری پشت این طرح است. باید دید آن‌ها چه افرادی هستند. خبر دارم که در پس بسیاری از کمیسیون‌ها، فراکسیون‌ها و… نهادهای اجتماعی و اقتصادی و... مافیاهایی وجود دارند که به قول معروف، زور هیچکس به آن‌ها نمی‌رسد. کماآنکه وزرا و نمایندگان مجلس نیز بارها به این امر تاکید کرده‌اند. بارها مطرح شده کسانی هستند که برخلاف مصالح نظام و آرمان‌های انقلاب و سخنان رهبری کارهایی می‌کنند که گاه کشور را درگیر مشکلات بسیار می‌کنند. این طرح هم از نمونه شاهکارهای همین افراد است که تحت عنوان استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها ارائه شده است. طرح اخیر علاوه برآنکه مملو از اشتباه است و میراث‌فرهنگی را با خطرات جدی روبه‌رو می‌سازد، دانش را نیز به سخره گرفته است. مگر می‌شود که ظرف دو هفته متخصص یک حوزه مانند باستان‌شناس عمل کند! همانند آن است که بگویند باستان‌شناسان می‌توانند به حوزه داروسازی یا اقتصاد ورود کنند. در چنین شرایط چه بر سر کشور خواهد آمد؟
رئیس جامعه باستان‌شناسی ایران با اشاره به بخشی از طرح که در آن ذکر شده «در برخی کشورها نظیر کشور مصر، کسب و کار برخی روستائیان کنار رود نیل منحصراً فروش آثار باستانی است» گفت: چنین چیزی استناد علمی ندارد و به هیج وجه اینگونه نیست. حتا در انگلستان هم اینگونه نیست. اگر نمایندگان مجلس ما در چنین مواردی به مصر و انگلستان استناد می‌کنند چرا در سایر موارد به این کشورها استناد نمی‌کنند؟ چرا در زمینه پیشرفت‌ها به این کشورها استناد نمی‌کنند. این طرح سبب یاس، سرخوردگی جامعه باستان‌شناسی ایران و متخصصان میراث فرهنگی شده است.
او در پاسخ به این سؤال که آیا در سایر کشورها فعالیت افرادی تحت عنوان باستان‌شناس آماتور عرف است، گفت: منظور از باستان‌شناس آماتور چیست؟ اگر منظور افرادی هستند که بنابر علاقه شخصی با گروه‌های حرفه‌ای باستان‌شناسی همراه می‌شوند که این موضوع متفاوتی است اما اگر منظور افرادی هستند که به منظور کشف آثار تاریخی اقدام به کند و کاو می‌کنند، آن‌ها حفار غیرمجاز هستند و کارشان پیگرد قانونی دارد. اینکه کسی هنگام فعالیت در زمین و ملک شخصی خود به اثر تاریخی دست یابد هم با این موضوعات تفاوت دارد. اینکه فردی عامدا به دنبال گنج باشد هم خلاف قوانین است.
این کارشناس و پژوهشگر قضائی همچنین درخصوص مشکلات قانونی که طرح ارائه شده از سوی نمایندگان مجلس در صورت اجرا با آن روبه‌رو خواهد شد، گفت: طرح استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها با قانون مجازات اسلامی مغایر است. ضمن آنکه با اهداف نظام و آرمان‌های آن که بر حفظ گذشته فرهنگی و تاریخی کشور تاکید دارد نیز مغایرت دارد. همچنین این طرح با گرامیداشت سنت‌های فرهنگی در تضاد است. طرح با برنامه‌های جمهوری اسلامی ایران در تضاد است. همچنین با فهم علمی و تخصصی باستان‌شناسی در تضاد است. به طور کل این طرح به شدت توسط متخصصین میراث‌فرهنگی و باستان‌شناسی محکوم خواهد شد.
او با اشاره به آنکه اگر به طرح تحول دولت نگاهی داشته باشیم، شاهد آن هستیم که هیچ کجا اشاره و توجهی به میراث‌فرهنگی کشور نشده، گفت: با وجود آنکه در آن طرح به گردشگری به صورت مفصل پرداخته شده و به صنایع دستی نیز در ذیل صنایع خورد پرداخته شده اما به میراث‌فرهنگی که بن مایه گردشگری تاریخی و فرهنگی کشور است، توجهی نشده. نتیجه چنین بی‌توجهی‌ها و بی‌دقتی‌هاست که شاهد بروز مشکلات عدیده در کشور هستیم.