شاید این خلاصه شرایط دارو برای سال آینده باشد، سالی که قرار بود با کمک طرح دارویار مشکلات بهحداقل برسد، اما اختلال در دو وضعیت، یعنی تأمین ارز شرکتهای داروساز و از طرفی بودجه مورد نیاز شرکتهای بیمهگر، سبب شده نگرانی از روزهای سخت دارویی چندان دور از انتظار نباشد.
اما بارها شنیدهایم که طرح های مختلف بیمه تا حدی وضعیت نامطلوب دارو را تأمین میکند اما بیمهها هم نتوانستند پول داروخانهها را جبران کنند. داروخانهها هم بهدلیل کمبود نقدینگی نمیتوانند پول شرکتهای پخش را فراهم کنند و شرکتهای پخش هم دیگر پولی ندارند که به کارخانهها بدهند، لذا تولید دارو کاهش پیدا میکند. این چرخه تا جایی ادامه دارد که هر گونه طرحی هم از سوی مسئولان و دولت داده شود، باز هم این مشکلات حل نخواهد شد. اما راه حل چیست؟ تا کی باید بر این دور باطل چرخید؟
فراموش نگنیم که وقتی دارویار با سروصدای زیادی میداندار وضعیت دارویی کشور شد خیلیها گفتند میتواند مشکلات دارو، اعم از مشکلات تولید کننده و مصرف کننده را حل کند. قرار شد بهجای ارز ۴۲۰۰ تومانی، شرکتهای سازنده دارو با ارز نیمایی مواد اولیه خود را تأمین کنند و در عوض برای جبران افزایش قیمتها و برای اینکه هزینههای دارو بهسمت جیب مردم سنگینی نکند پوشش شرکتهای بیمه بیشتر شود. اما شواهد نشان میدهد در هر دو بخش مشکلات زیادی وجود دارد. شاید دلیل اصلی این مسئله نبود بودجه در این عرصه باشد. وقتی بودجه به دارو و دارویار نرسد، مشکلات پشت هم رخ میدهد. با این وضعیت طرح دارویار آسیب میبیند، از یک طرف ارز دارو را تک نرخی کردند و از طرفی قرار شد تفاوت آن را به سازمانهای بیمهگر پرداخت کنند تا آنها بتوانند داروها را برای کنترل قیمت مصرف کننده تحت پوشش قرار دهند، اما با این وضعیت اگر بودجه تأمین این طرح آسیب جدی میبیند.
جیب مردم وقتی خالی باشد فرقی نمیکند نه در برابر تأمین غذا و نه در برابر دارو و هر مشکلی که به معیشت مردم بر میگردد.
از طرفی تا الان سازمان برنامه و بودجه باید مطالبات وزارت بهداشت را پرداخت میکرد که پرداخت نکرده است، بنابراین طلب شرکتهای بخش از مراکز دولتی به شدت بالا رفته و همینطور طلب شرکتهای تولید کننده دارو را از شرکتهای پخش روبه افزایش است، سازمان برنامه و بودجه باید پول مراکز دولتی را بپردازد تا آنها بتوانند تعهدات خودشان را به تولید کنندههای دارو بپردازند تا آنها بتوانند دارو تولید کنند.
با این وجود بهنظر میرسد مشکلات دارو در دو بخش ادامه دارد، هم شرکتهای تولید کننده دستشان از ارز نیمایی کوتاه شده که بتوانند مواد اولیه ساخت دارو را به راحتی تأمین کنند، و هم عدم تأمین بودجه مورد نیاز، نظام پرداخت شرکتهای بیمه را به داروخانهها با چالش مواجه میکند، طوریکه شاید داروخانهها قانع شوند برای کاهش طلب و افزایش نقدینگی خود با بیمهها همکاری نکنند و دارو را با نرخ آزاد به مردم بفروشند. از آنجایی که تولید دارو بعد از طرح دارویار بهجای ارز ترجیحی با ارز نیمایی انجام میشود هزینه تولید و در نهایت فروش دارو سر به آسمان میگذارد، حالا این خطر احساس میشود که درصورت حل نشدن این مشکلات قرار است مردم زیر بار هزینههای تأمین دارو له شوند.